Beyaz ayarı nedir

Beyaz ayarı nedir? Nasıl kullanılır?

Işığın, aydınlatma türü ve koşullarına göre bir rengi vardır. Bu renk farklı ışık kaynaklarında değişiklik gösterir. Kelvin cinsinden tanımlanan ışığın rengi 0 ila 20.000 Kelvin değerine sahip olabilir.

Beyaz olarak tanımlanan ışığın renk sıcaklığı 5500 Kelvin'dir. Bu değerin altındaki ışık kaynakları sarı, turuncu ve kırmızıya doğru kayarlar. Üstündeki ışık kaynakları ise yeşil, mavi ve mora kayarlar.

Geleneksel fotoğrafçılıkta bu renk kaymalarını düzeltmek için renk filtreleri kullanılırken diital fotoğrafçılıkta bunun yerini Beyaz Ayarı (White Balance) adı verilen bir özellik almıştır. Bu fonksiyon ilk olarak video kameralarla sonra da diital fotoğraf makineleri ile hayatımıza girdi.

BEYAZ AYARI NEDİR?

İnsan gözü toleranslı olduğu için ışık kaynaklarının rengini net olarak ayırt edemez. Örneğin bizim gözümüz için Tungsten lamba ile Floresans arasında fazla bir renk farkı yoktur. Ancak fotoğraf makineleri için durum böyle değildir. Onlar ışık kaynaklarının renklerine insan gözünden daha hassas oldukları için 'beyaz ayarı' adı verilen renk düzeltmelerine ihtiyaç duyarlar.

Aslında video kameralarla hayatımıza giren bir kavram olan beyaz ayarı uzun yıllardır diital fotoğraf makinelerinde de kullanılan bir teknolojidir. Bu teknoloji yardımı ile fotoğraf üzerinde oluşabilecek istenmeyen renk sapmalarının önüne geçilir.

Beyaz ayarının yanlış yapılması fotoğrafın tamamına belli renk tonlarının hakim olmasına yol açar ki bu da özellikle rengin önemli olduğu durumlarda sorun oluşturabilir.

Işığın gün içinde bile farklı sıcaklıklara sahip olduğu düşünüldüğünde çıkar.

IŞIĞIN RENK SICAKLIĞI DEĞERLERİ

İster gün ışığı, ister faş isterseniz foresan kullanın bütün ışık kaynaklarının bir renk sıcaklık değeri vardır. Gözümüz bu farklılıkları algılamasa da fotoğraf makineleri bu konuda çok hassastır. Aşağıdaki tabloda bazı ışık kaynaklarının renk sıcaklık değerini Kelvin cinsinden verildiğini görüyorsunuz:

1000-2000 K Mum Işığı
2500-3500 K Tungsten ampul
3000-4000 K Güneşin doğuşu/batışı
4000-5000 K Floresan Lamba Flaş
5000-5500 K Flaş
5000-6500 K Açık havada gün ışığı
6500-8000 K Kapalı gökyüzünde gün ışığı
9000-10000 K Bulutlu havada gün ışığı

Işık kaynaklarının verdiği sıcaklık değerlerini bilmek doğru renklere sahip fotoğraf çekmemize yardımcı olacağından önemlidir. Şimdi biraz da doğru renklere sahip fotoğraf çekme konusuna açıklık getirelim:

BEYAZ AYARI NASIL DÜZENLENİR?

Günümüzde en pahalısından en ucuzuna kadar bütün diital fotoğraf makinelerinde beyaz ayarı bulunur. Hata artık kameralı cep telefonlarında bile beyaz ayarı ile ilgili seçenek sunulmaktadır. Türkçe menülü diital fotoğraf makinelerinde Beyaz Ayarı, İngilizce olanlarınad ise White Balance olarak bulunan bu seçenek yardımı ile düzgün renkler elde etmek mümkün olur. Temel Beyaz Ayarı seçeneklerine gelince:

Otomatik, Tungsten (akkor ampul), Floresan, Gün Işığı, Flaş, Bulut ve Gölge Beyaz Ayarı. Biraz gelişmiş ürünlerde ise ortamdan ölçüm yapmaya yarayan Seçimli (Custom) seçeneği de vardır. Çok gelişmiş (diital SLR gibi) ürünlerde ise doğrudan Kelvin değeri girerek Beyaz Ayarı yapılabilir.

Otomatik (Automatic): Genel olarak her ortamda kullanılabilir. Özellikle tek ışık kaynağı ile aydınlatılan ortamlarda başarılı sonuçlar verir. Ancak karışık aydınlatmalı (gün ışığı + tungsten lamba + foresan lamba gibi) iyi sonuç vermeyebilir. Ayrıca çok sık olmamakla beraber bazı ürünlerde Otomatik mod çok başarılı sonuçlar vermez.

Tungsten: Günlük hayatımızda çok sık kullanılan akkor ampuller 2500-3500 Kelvin civarında bir sıcaklık değerine sahiptirler. Bu tip ampul ile aydınlatılan bir ortamda fotoğraf çektiğinizde turuncu/sarı tonların fotoğrafa hakim olduğunu görürsünüz. Beyaz Ayarı'nın Tungsten modu (ki simgesi ampuldür) bu renk tonunu dengelemek için tercih edilmelidir. Bazen bu sarı/turuncu ton fotoğrafa sıcak bir etki vermek için özel olarak tercih edilebilir. Bu durumda mod Otomatik'te kalabilir.

Floresan (Fluorescent): 4000-5000 Kelvin civarında bir renk sıcaklıkığına sahip olan Floresan lambalar açık yeşil tonlarında bir renge sahiptir. Bu renk (eğer düzgün Beyaz Ayarı yapılmazsa) bütün fotoğrafa yayılabilir. Özellikle ortamı veya konuyu soğuk göstereceğinden Floresan Beyaz Ayarı'nın doğru yapılması gerekir.

Günışığı (Daylight): Açık havalarda yapılan çekimlerde tercih edilir. Yaklaşık 5000-5500 Kelvin değerine sahip olan günışığına göre düzenleme yapılır.

Flaş (Flash): Dahili ya da harici faş kullanıldığında bu cihazların renk sıcaklığı olan 5000-5500 Kelvin civarına göre ayarlama yapmak gerekir. Genelde Otomatik mod faş kullanırken de başarı ile çalıştığından bu Beyaz Ayarı'nı fazla kullanmak gerekmez.

Bulut (Cloudy): Bulutlu veya kapalı havalarda tercih edilen bu mod çok sıklıkla kullanılmasa da zaman zaman gerekir.

Gölge (Shade): Açık ya da kapalı havalarda bir bina ya da ağaç gölgesinde fotoğraf çekileceği zaman tercih edilir.

Seçimli (Custom): Bu mod her üründe bulunmaz. Sadece orta/ileri seviye fotoğraf makinelerinde mevcutur. Özellikle karma aydınlatmalı ortamlarda mekandan ölçüm yaparak en doğru beyaz ayarını vermeye yarar. Doğru sonuçlar alınması için gerekli bir mod'dur.

Kelvin: Bu mod da sadece ileri seviye modellerde ve diital SLR ürünlerde bulunur. Kullanıcı doğrudan Kelvin değeri girerek fotoğraf çekebilir. Biraz ışık ve renk sıcaklığı bilgisi gerektirdiğinden rastgele kullanılması zordur. Nokta atışı yaparak en doğru sonuçları almakta yardımcı olduğundan çok işe yarar.

Beyaz Ayarı seçeneklerini kullanırken dikkat edilmesi gereken bir nokta var: Aydınlatma koşulları ve ışık kaynakları değiştiğinde Beyaz Ayarı'nın da güncellenmesi gerekmektedir. Yanlış Beyaz Ayarı'nın kullanılması istenmeyen renklerin oluşmasına sebep olabilir. Örneğin Tungsten ayarı seçili iken faşla fotoğraf çekerseniz mavi tonlarda bir fotoğraf elde edersiniz.

BEYAZ AYARI NEDEN GEREKLİDİR?

Işık fotoğrafı oluşturan temel öğlerden biridir. Aynı zamanda her ışığın bir sıcaklığı yani rengi de vardır. Mavi tonlarında bir ışık fotoğrafa soğukluk katarken sarı tonlarındaki ise sıcaklık katar.
Bu ve benzeri örnekler artırılabildiğinden değişik ışık renklerini bilip onları uygun şekilde kullanmak biz fotoğrafçıların vermek istedikleri mesajları (sevinç, hüzün, mutluluk, nefret vb gibi) destekler. Bu sayede daha anlamlı ve hedefe yönelik fotoğrafar çekebiliriz.

Amatör kullanımda ise Beyaz Ayarı'nın doğru kullanımı ile çektiğimiz fotoğrafardaki insan yüzleri, binalar, hayvanlar ve tüm konular doğru renklerde çıkarlar. Bu da daha iyi fotoğraf çekmemizde önemli bir adımdır. Kimse annesinin ya da eşinin yüzünün masmavi (ya da sapsarı) olduğu bir fotoğrafa bakmak istemez.



Kaynak : photoshopmagazine-makale:Özgür Çetin

Panorama çekimin püf noktaları

Ardışık fotoğraf kareleri çekerek muhteşem panoramik manzaralar oluşturabilirsiniz.

Dijital fotoğraf makineleri ve dijital fotoğrafların işlendiği yazılımlar ortaya çıktığından beri filmli makineler için çok daha zor bir iş olan panorama fotoğraf çekimleri çocuk oyuncağı haline geldi.

Dijital dünyada bir uçtan bir uca uzanan bir görüntünün parça parça fotoğraflarının yazılımlarda bir araya getirilmesi için artık farenin düğmesine bir iki kez basmak yeterli olabiliyor. Yazılımlar işi ne kadar kolaylaştırırsa kolaylaştırsın yine de fotoğrafın çekimi büyük önem arz ediyor çünkü orijinal iyi değilse o orijinallerden elde edilecek sonuçlarda iyi olmuyor. Bu yazıda panorama fotoğraf çekimlerinde dikkat edilmesi gerekenleri, dijital kameraların panorama fotoğraflar için nasıl kullanılması gerektiğini anlatıyoruz. Öncelikle fotografik panorama kavramını inceleyecek ve hangi tipin seçileceğinde karar vermenize yardımcı olmaya çalışacağız. Sonra da obje olarak nelerin seçilebileceğini ve seçim aşamasında nelere dikkat edileceğini anlatacağız. Tüm bunların arkasından her karenin aynı tonlara sahip olması için fotoğraf makinesinin nasıl yerleştirileceğini, renk ve pozlama ayarlarının nasıl yapılması gerektiğini anlatacağız.

Son olarak bir örnek kullanarak anlatılanların tümünü bir uygulama ile göstereceğiz. Panorama fotoğraflar birbirine eklenmiş iki resim veya 360 derecelik bir görüntü, hatta çok geniş açıyla çekilmiş bir fotoğraf da olabilir. Panorama fotoğraflar çoğunlukla birden fazla fotoğrafın birbirine eklenmesiyle elde edilir, fakat eskiden daha farklı yöntemler de kullanılmıştır. Örneğin panoramik filmli makinelerde yer alan yavaş motorlar ve geniş açılı lensler ile basılması çok zor olan çok büyük negatifler oluştururdu.

Bugünse herhangi bir dijital kamera ile bir manzaranın birden fazla fotoğrafı çekilip, bilgisayarda bu görüntüleri birleştirmek son derece kolay. Bugün dijital çağın getirdiği esneklik sayesinde çok çeşitli panoramik sonuçlar elde edilebiliyor. Örneğin http://www.3dmekanlar.com/ adresindeki 360 x 360 derece fotoğraflar fare yardımıyla içerisinde gezilebilen, istenilen alanlara yaklaşılabilen resimlere dönüşmüş durumda. Bu fotoğraflar içerisinde hareket edebildiğiniz için sanki oradaymışsınız hissini en fazla verebilecek panoramik tür.

Bilgisayarda izlenen bu fotoğraflar internette de epey popüler durumda (örneğin Everest zirvesinden bir görüntü için http://www. panoramas.dk/fullscreen2/full22.html adresini veya çeşitli şehirlerin görüntüleri için http://www.panorama-cities.net/ adreslerini ziyaret edebilirsiniz, arama motorlarında “360” ve “panorama” kelimeleriyle yapacağınız arama birçok başka sonuç da verebilir). QuickTime VR gibi internet teknolojileri (http://www.apple.com/quicktime/ gallery/cubicvr/) 360 derece enteraktif panorama görüntüler sunsa da birçok panorama statik görüntülerden oluşur. İki kareyi bir araya getirseniz de tüm bir görüntüyü dönüştürseniz de panorama görüntüler normal görüş açısını genişletmenin en iyi yoludur.

Doğru mekânı seçmek

Panorama bir fotoğraf elde etmek için mekan seçerken birkaç durumu göz önüne almak önemlidir. Bunlardan birincisi çekilecek alanın büyüklüğüdür. Boyutlar belirledikten sonra o alanı eşit parçalara ayırmalı ve her bir parçayı çekerken her karenin sağında ve solunda sonradan birleştirme sırasında ihtiyaç duyacağınız kadar boşluk bırakmalısınız. Panorama görüntüde özellikle hedeflediğiniz bir obje varsa o objenin fotoğrafın neresinde yer almasını istediğinize başta karar vermelisiniz. 360 derecelik bir alanın fotoğrafını çekmek istiyorsanız öncelikle resmin nerede başlayacağına ve nerede biteceğine karar vermelisiniz. Bunu yaparken başlangıç kısmı fotoğrafın en sıradan alanı olursa daha ilgi çekici kısımlar daha fazla göz önüne gelebilir. Bunlara ek olarak zeminin fazla desen içermeyen bir yapıya sahip olması da birleştirme sırasında oluşacak bozulmaları önleyebilir. Mekânı seçtikten sonra yine eşit derecede öneme sahip bir başka konu kameranızın ayarlarıdır. Burada yapılacak ayarlar panorama fotoğraflarınızın kalitesi üzerinde büyük etkiye sahip olacaktır.

Tripod kullanımı

Fotoğraf makinenizi elinizde tutarak da panorama için gereken kareleri çekebilirsiniz fakat mükemmel sonuçlar için bir tripod olmazsa olmazlar arasındadır. Bunun sebebi panorama fotoğraflarda başarının fotoğraf makinesinin ne kadar sabit tutulduğuyla çok ilgili olmasındandır. Bu yüzden tüm panorama çalışmalarınızda bir tripod kullanmanızı tavsiye ediyoruz. Tripod fotoğraf makinenizi sadece düz tutmaz aynı zamanda tek bir aks üzerinde dönmesini sağlayarak fotoğrafların çekilmesini de birleştirilmesini kolaylaştırır. Titreme, sarsıntı gibi hataları da önlediğinden daha parlak ve daha iyi odaklanmış fotoğrafların çekilmesini garanti eder.

Özel araçlar

Kullanmak şart olmasa da panorama fotoğraf çekimlerinde bu iş için tasarlanmış araçların kullanımı çekim işini son derece kolay bir hale getirebilir. Örneğin tripodlara takılabilen panoramik çekim başlıkları çekim işleminin kusursuz yapılabilmesi için birçok özelik sağlamaktadır. Bu tip araçlar yararlı oldukları kadar da pahalıdır ve daha çok profesyoneller veya panorama çekimleriyle çok fazla ilgilenenler tarafından tercih edilmektedir. Daha uygun fi yatlı fakat son derece yararlı bir araç da panorama çekimler için tasarlanmış su terazileridir. Bu aletlerle fotoğraf çekerken makinenin aynı seviyede tutulması garanti edilebilir. Her tripodda su terazisi olmadığından bu alete yapılacak küçük bir yatırım panorama fotoğraflarınızda daha iyi sonuçlar almanızı sağlayabilir. Hazırlık aşamasında yapabileceğiniz bir başka şey de geniş açılı bir objektif seçmektir Bu sayede her karede daha büyük bir alan çekilebilir. Geniş açı için balıkgözü objektif bile bir seçenektir fakat fotoğrafların birleştirilmesi sırasında büyük zorluklar çıkarttığından dolayı bu seçeneği seçerken dikkatli olmak gerekir. Geniş açılı bir objektif sadece yatay olarak daha geniş bir alan değil aynı zamanda fotoğrafta daha büyük bir dikey alan sunar. Bir panoromik fotoğrafın yatay alanını arttırmak için daha fazla resim çekmek kolay bir iş olsa da resmin dikey olarak alanını arttırmak geniş açılı bir objektif olmadan zordur.

Pozlama ayarları

Kaliteli panorama görüntüler oluşturmanın bir diğer püf noktası seri fotoğrafları aynı ayarlarda çekmektir. Her pozda tamamen aynı ışık şiddeti bulunamayacağından fotoğraf makinesinin otomatik pozlama sistemine güvenmek birbirinden çok farklı sonuçların elde edilmesine yol açabilir. Birbirine çok yakın fotoğraflar çekmek için dikkat edilmesi gereken birkaç ayar vardır. Her karede mümkün olduğunca büyük bir alanı görüntülemek isteneceğinden öncelikle objektifi mümkün olan en geniş alanı görüntüleyecek şekilde ayarlanması yani sonuna kadar zoom out yapılması gerekir. Zoom out daha geniş bir alanın görüntülenmesini sağlarken aynı zamanda istediğiniz nihai resme daha az fotoğraf çekerek ulaşmanızı sağlar. Fotoğraf makinenizin mümkünse sonsuzluğa odaklanması daha iyi sonuçlar verir. Panorama fotoğrafların birçoğunda objeler ufuk çizgisinde yer alır ve bu yüzden mümkün olduğunda derinliğe ihtiyaç olur. Bunu başarmanın bir başka yolu mümkün olan en büyük objektif açıklığını kullanmaktır. Yapılacak en önemli şeyse odak ayarını bir kez yapı aynı odaklama ile çekmeye devam etmektir. Dijital fotoğraf makineniz otomatik olarak odaklandığında görüntülenen alan değişir ve çektiğiniz bir kare bir başkasından daha farklı görünür. Tek bir odak ayarı sayesinde birleştirmesi daha kolay aynı tarzda görüntüler elde edebilirsiniz.

Renkler

Dijital fotoğraf makineniz bir kareyi analiz ederken beyaz dengesi (white balance) dominant ışık kaynağına göre ayarlanır. Beyaz dengesini bir kez ayarlayıp tüm karelerde aynı ayarı kullanmak da birbirine benzer fotoğraflar elde etmenizi kolaylaştırır. Doğal ışık ve yapay ışık gibi farklı ışık kaynaklarının bulunduğu ortamlarda bu ayarı yapmak özellikle önemlidir. Bu durumda yapılacak en iyi şey beyaz dengesini mekandaki dominant ışık kaynağına göre ayarlamak ve tüm karelerde aynı ayarı kullanmaktır. Pozlama Panorama çekimlerde her karede az da olsa pozlama ayarlarını değiştirebilirsiniz. Diyaframı en geniş açıklığa getirdiyseniz örtücü hızını ayarlayarak sensörlere ulaşan ışık miktarını kontrol edebilirsiniz. Fakat örtücü hızını bir kademeden fazla ayarlamanızı tavsiye etmiyoruz çünkü daha büyük ayarlar fotoğraf kareleri arasındaki farkı çok fazla arttırabilir. Otomatik bir dijital kameraya sahipseniz benzer etkiyi pozlama telafisi (exposure compensation) ayarıyla (+ veya - 1 EV gibi) gerçekleştirebilirsiniz. Ayarları manüel olarak yapmak daha başarılı sonuçlar verse de pozlama ayarlarının kilitlenmesi de kullanılabilecek bir yöntemdir. Bunun için önce fotoğraf makinenizi dengeli gölge ve ışık kaynaklarının bulunduğu bir alana çevirin deklanşöre yarım basın ve pozlama ayarlarını kilitleyin ve çekimlerinizde pozlama telafi si ayarını kullanarak çekeceğiniz görüntülerde ışığı arttırın veya azaltın. Dikkat edilmesi gereken bir başka konu panorama fotoğraf çekimlerinde flaş kullanmamaktır. Flaşlı çekimlerde yakın planda olan ve fazla aydınlanacak nesneler, tüm kareler birleştirildikten sonra fotoğrafta doğal olmayan bir görüntü oluşturabilir. Buna karşın manzara fotoğrafların birçok dijital fotoğraf makinesinin dâhili flaşı yeterince güçlü olmadığından herhangi bir fark yaratmaz.

Fotoğrafların çekilmesi

Ayarlarınızı yaptıktan sonra fotoğraf çekmeye hazırsınız. Çekerken dikkat etmeniz gereken bir konu pozların üst üste getirileceği daha rahat çalışmak için yeterli bir pay bırakmaktır. Her karenin yüzde 25'inin diğer kareyle üst üste gelebileceği şekilde çekim yapmak idealdir fakat daha kesin sonuçlar elde etmek için bu pay yüzde 50 olarak da verilebilir. Dijital fotoğraf makinenizi LCD ekranı bunu ayarlamak için kolaylık sağlar. Bu iş için ekran üzerinde sanal bir nokta belirleyebilirsiniz. Panorama fotoğraflar oluşturmak için ne kadar çok resim çekerseniz fotoğrafınızın son hali de o kadar iyi olacaktır. Elinizde bir karenin bol bol fotoğrafı olması durumunda birleştirme sırasında en iyi alternatifi kullanabilirsiniz.

Birleştirme

Birçok fotoğraf çektikten sonra bunları birleştirmek için birçok yazılımdan birisini kullanabilirsiniz. İyi ücretsiz yazılımlar arasında Panorama Perfect Lite ve FxFoto verilebilir. Ücretli yazılımlar arasında da birçok seçenek mevcut, özellikle Photohop CS3 önceki sürümlerine göre daha fazla ayarlara sahip ve kullanımı da oldukça kolay.